Loslaten of vasthouden?
Vaak hoor ik cliënten tijdens de eerste sessies zeggen – of liever verzuchten: “Ik wil mijn probleem begrijpen. Ik wil weten waar het vandaan komt, en er inzicht in krijgen, zodat ik het een plekje kan geven.” Heel logisch, en herkenbaar. Want dat is wat de mens wil, en misschien nu wel meer dan ooit. De dingen begrijpen, er vat op krijgen, controle hebben. Zit het in de mens, of heeft het ook te maken met de tijdgeest? We worden ons steeds meer bewust van alles wat er om en in ons gebeurt en dat alles kan behoorlijk verwarrend zijn.
Ineffectieve coping
Feit is dat ik steeds vaker cliënten in de praktijk zie die ‘controle willen houden’ als overlevingsmechanisme ontwikkeld hebben. ‘Coping’ noem je dat ook wel. Ooit, vaak al in de vroege jeugd, was dat een effectieve coping. Er gebeurde iets vervelends en je nam je voor om dat nooit meer te laten gebeuren. En daarvoor was het nodig om grip te houden op jezelf, om niet alles meer van jezelf te laten zien. En zeker niet je zogenaamde zwakheden. Dus leerde je jezelf in de hand te houden, dingen goed te doen, situaties te controleren (en te ontwijken). En dat werkte. Je werd niet meer gepest, je kreeg bevestiging van anderen, je vertrouwen werd niet meer beschadigd. Wat het je dan ook opleverde, het was het waard om ermee door te gaan.En dat kan nog steeds zo zijn. Het kan fijn zijn om alles onder controle te hebben, om grip te hebben op je leven. Maar vaak komen er met de jaren scheurtjes in het mechanisme. Want je kan daardoor ook veel onderdrukken. Gevoelens van verdriet, angst, wanhoop of chaos krijgen geen ruimte. En daarmee vaak ook het vermogen om voluit te genieten, je helemaal te geven en spontaan te reageren. Dat is de andere kant van de medaille.
Inzicht
De eerste stap in de therapie of coaching is meestal het ontwarren van de knoop. Want inzicht, of misschien liever ‘overzicht’, is belangrijk. Je wilt weten wat je precies doet en wat jouw mechanisme is. Zodat je het kunt aanpakken en de doelen kunt bereiken die je wilt.Maar moet je ook precies begrijpen en nadenken over hoe het zit, waarom het er zit, waar het vandaan komt? Nee. Dat hoeft niet. We denken vaak dat we onze hersens hebben om dingen helder te krijgen, maar ze zijn ook heel goed in dingen bedekken. Dingen die we liever niet zien of voelen.